Okiść
Obecnie zimy za oknem nie widać, jednak synoptycy przewidują w prognozach kolejną falę opadów śniegu. Znowu pojawią się drzewa oblepione puchem, a słońce swoimi promieniami wyczaruje bajkowy krajobraz, który zachęci nas do spacerów i wycieczek do parków lub lasów. Jednak czy taka wędrówka jest bezpieczna? Czy wejście do lasu w takich warunkach nie spowoduje utraty życia lub zdrowia?
Te bajecznie pokryte śniegiem drzewa to zjawisko okiści, czyli stan oblepienia gałęzi, jak również całych koron drzew, mokrym i ciężkim puchem. Okiść powstaje w momencie, gdy temperatura powietrza oscyluje
w granicy 0℃ , pada marznący deszcz ze śniegiem lub mokry śnieg. Taki opad, spadając na wyziębione gałęzie drzew i krzewów, przymarza warstwa po warstwie do ich powierzchni.
W wyniku takiego oblepienia gałęzi śniegiem dochodzi do przeciążenia poszczególnych fragmentów drzewa. Tak obciążone drzewo (szczególnie iglaste) odchyla się od pionu, powodując jego trwałe pochylenie lub nawet złamanie. Ciężar śniegu, który pokrywa gałęzie, w skrajnych przypadkach może dochodzić do
800 kg w przeliczeniu na 1 m³ opadu. Pod jego wpływem drzewo może złamać się w całości lub tylko częściowo, co fachowo nazywamy śniegołomem i śniegowałem – w przypadku powalenia całego drzewa łącznie z korzeniami.
Jak uchronić las przed szkodami wywołanymi okiścią?
Celem poprawy stabilności drzewostanu przetrzebia się las w młodszych klasach wieku (cięcia pielęgnacyjne w drzewostanach, które mają do 20 lat). Po takim zabiegu drzewa rosnące w mniejszym zwarciu łatwiej zachowują dłuższe korony, a tym samym zbieżne – stopniowe zmniejszanie się średnicy drewna okrągłego w kierunku od dolnego końca ku górnemu – pnie. Kolejnym ważnym punktem mającym na celu zmniejszenie podatności drzew na złamanie to niekarczowanie lasu (drzewa rosnące w grupie lepiej znoszą okiść).
A co gdy okiść jest zbyt duża?
Gdy okiści jest zbyt dużo, może dojść do powalenia całego drzewostanu, a w przypadku młodych drzew do ich powyginania. Nadleśnictwa kontrolują sytuację, a gdy ta staje się niebezpieczna, zostaje wydany całkowity zakaz wstępu do lasu. Ciekawostką wartą uwagi jest fakt, iż nadmiar śniegu zagrażający lasom, może być strącany przez śmigłowce.
Pamiętaj! Zanim zimą wyruszysz na spacer czy wycieczkę do lasu, sprawdź, czy nie jest on zamknięty
z powodu okiści. W czasie ostatnich śnieżnych dni w 2022 roku straż pożarna interweniowała kilkanaście razy w związku z okiścią. W miejscowości Szałas (gmina Zagnańsk) śniegołom spadł na budynek mieszkalny – na szczęście nikomu nic się nie stało.
Oprócz spacerów, również podróże przez drogi prowadzące leśnymi odcinkami stanowią niebezpieczne pułapki. W czasie takiej jazdy zwiększmy naszą czujność. Kruche gałęzie w okresie zimowym, dodatkowo obciążone grubą pokrywą śnieżną, mogą łamać się przy lekkim podmuchu wiatru. Nocna podróż samochodem również może się dla nas skończyć źle – np. awarią pojazdu spowodowaną najechaniem na połamane konary i gałęzie w miejscu, gdzie się tego nie spodziewaliśmy. Zachowajmy szczególną ostrożność, przechodząc pod ośnieżonymi drzewami, auta zostawiajmy w miejscach wolnych od zwisających gałęzi, a najlepiej całkowicie unikajmy takich miejsc.
napisała dla was: Anita Dziekan
Bibliografia:
- Zawada J. Stanowski T., 1975, „Wpływ obłamywania wierzchołków przez okiść
śnieżną na dalszy rozwój uszkodzonych świerków” [w:] Sylwan nr 11 - Encyklopedia leśna – hasło: okiść, https://www.encyklopedialesna.pl/haslo/okisc/
dostęp: 03.01.2023 - Wikipedia, hasło: okiść, https://pl.wikipedia.org/wiki/Oki%C5%9B%C4%87 dostęp:
03.01.2023 - Komenda Miejska Straży Pożarnej w Kielcach, Śnieżna okiść na drzewach,
15.12.2022, https://www.gov.pl/web/kmpsp-kielce/sniezna-okisc-na-drzewach - Nadleśnictwo Czarnobór, Okiść śnieżna – zjawisko dość zapomniane, 26.01.2021
https://czarnobor.szczecinek.lasy.gov.pl/aktualnosci/-
/asset_publisher/1M8a/content/okisc-sniezna-zjawisko-dosc-zapomniane- - Warunki techniczne – wady drewna – projekt, hasło: zbieżystość,
http://drewno.zilp.lasy.gov.pl/drewno/Normy/projekt_skonsultowany_-
_wady_drewna.pdf